Τα Άθυρα, η λιμνοθάλασσα και η γέφυρα του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή

Τα Άθυρα βρίσκονται στην Εγνατία οδό μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Σηλύβριας, κτισμένα εντός του μυχού Αθύρα [Μεγάλου Τσεμκετζέ].

Στην περιοχή εκβάλλει ο ποταμός Αθύρας ή Πινδάρας που δημιουργεί μία μικρή λίμνη που χύνει τα νερά της στη θάλασσα. Tον ποταμό ζεύει μία γέφυρα από την οποία πήρε το όνομά του και το αντίστοιχο χωριό.

Kατά μήκος της παραλίας υπάρχουν πολλοί ανεμόμυλοι.  Oι Tούρκοι υποχρέωναν τους χριστιανούς ταξιδιώτες να πληρώνουν διπλάσια διόδια από τα κανονικά. 

Η γέφυρα χτίστηκε από τον σουλτανικό αρχιτέκτονα  Σινάν τον 16ο αι.  επί Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπή και αποτελεί ακόμη και τώρα τη μεγαλύτερη λίθινη γέφυρα της Τουρκίας.

 Οι κάτοικοι των Αθύρων τότε ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία και την αλιεία. Στην όμορφη αυτή κωμόπολη κατοικούσαν πολλές ελληνικές οικογένειες, ο αριθμός των οποίων αύξανε συνεχώς. 
Κατά τα έτη 1910-1912 ζούσαν 851 Έλληνες και 685 Τούρκοι.

Το τουρκικό όνομα Μπουγιούκ Τσεκμετζές για τα Άθυρα και Κιουτσούκ Τσεκμετζές για το Ρήγιο δόθηκε από τους Τούρκους για τον έξης λόγο : 
Οι λιμνοθάλασσες αυτές είναι πλουσιότατα ιχθυοτροφεία (νταλιάνια) συγκοινωνούσες με τη θάλασσα με ένα  μόνο ρυάκι. Κατά τις εκβολές του ρυακιού αυτού υπάρχει μεγάλο ξύλινο δικτυωτό διάφραγμα από το οποίο εισέρχονται και εξέρχονται ανεμπόδιστα  τα μικρά ψάρια.

Κατά την άνοιξη, όταν τα ψάρια ανέρχονται από το Aιγαίο Πέλαγος  στην Προποντίδα και τον Εύξεινο Πόντο, σηκώνεται το διάφραγμα αυτό και εισέρχονται στις λιμνοθάλασσες τα ψάρια, ιδίως δε οι ονομαστοί κέφαλοι. Καθ όλο το θέρος οι λίμνες κλείνονται με το  διάφραγμα αυτό και τα ψάρια πληθαίνουν και τρέφονται σ΄αυτές.

Τελειώνοντας το φθινόπωρο, σηκώνεται το διάφραγμα, ενώ δε τα ψάρια εξέρχονται, αλιεύονται κατά την έξοδο τους. 
Από το διάφραγμα αυτό , το όποιο τουρκιστί καλείται "Τσεκμετζέ", δηλαδή συρτάρι, έλαβαν την επωνυμίαν "Τσεκμετξέδες", οι λιμνοθάλασες του Αθύρα και του Ρηγίου, καθώς και οι ομώνυμες κωμοπόλεις.

Σήμερα στη λιμνοθάλασσα και από το σημείο όπου υπάρχει το στόμιο μεταξύ θάλασσας και λιμνοθάλασσας περνάει η παλαιά Εγνατία οδός, η σύγχρονη E5 (γνωστή στα τουρκικά ως Eski Londra Asfaltı), ο μεγάλος διαβαλκανικός οδικός άξονας που συνδέει την Αδριατική με τον Βόσπορο. 

Η «νέα Εγνατία», η υπερσύγχρονη Karayolu Ε80, περνάει από τον μυχό της λιμνοθάλασσας κι έχει δυστυχώς χαθεί η θέα της λίμνης.

Αξίζει, πάντως, αν δεν βιάζεται κανείς να φτάσει στην Πόλη, να πάρει τον παλαιό δρόμο, για να δει όχι μόνο το έργο του Σινάν και τη σχέση της λιμνοθάλασσας με τον Μαρμαρά, αλλά να περάσει κι από τους παλαιούς ελληνικούς οικισμούς της Ανατολικής Θράκης, τους παράκτιους και παρόχθιους από όπου έλκουν την καταγωγή τους πολλοί κάτοικοι όχι μόνο των Αθύρων αλλά και άλλων οικισμών του Νομού Πέλλας.

Ο Μεγάλος Τσεκμετζές σήμερα υπάγεται σχεδόν ολόκληρος στον ομώνυμο Δήμο ( Μπουγιούκ Τσεκμετζέ, τ. Büyükçekmece ilçesi), ενώ το βορειότερο τμήμα της λιμνοθάλασσας, αυτό προς την θρακική ενδοχώρα, 

υπάγεται στον Δήμο Τσατάλτζας / Çatalca ilçesi.

ΠΗΓΕΣ: 
Πέτρου Δ. Θεοχαρίδη "ΑΘΥΡΑ  ΚΑΙ ΑΘΥΡΙΩΤΕΣ"- ΔΡΑΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΑΜΑΤΑ ΣΤΟΝ 20^ο ΑΙΩΝΑ  2002

archive.apan.gr
fotos: Aπό το αρχείο του Στέργιου Τακαβάκογλου
tripadvisor.com