ΑΙ - ΓΙΩΡΓΗΣ - Τι συμβολίζει η εικόνα του στη βυζαντινή αγιογραφία

Στέκομαι μπροστά στήν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου καί παρατηρῶ τόν ἀήττητο καβαλάρη. Ἡ ματιά μου ἑλκύεται ἀπό τό ἔντονο χρῶμα πού κυριαρχεῖ στήν εἰκόνα. Τό κόκκινο. Και ὅπως συμβαίνει συχνά στή βυζαντινή τέχνη, ὅπου ἡ καλλιτεχνική ἔκφραση συναντᾶ τη συμβολική «γλώσσα» τῶν χρωμάτων, ἔτσι ὥστε νά μήν εἶναι μόνο ἕνα ἔργο τέχνης μέ χρωματική καί σχηματική ἁρμονία, ἀλλά νά κρύβει κι ἕνα διδακτικό συμβολισμό γιά νά χειραγωγεῖ τόν πιστό πού ἀτενίζει τήν ἱερή εἰκόνα καί την προσκυνᾶ, σέ βαθύτερα μηνύματα πού ὑποτυπώνονται μέ εἰκαστική «γλώσσα».

 Ἔτσι συμβαίνει καί στήν εἰκόνα τοῦ ἁγίου Γεωργίου. Γι’αὐτό καί τό ἕνα ἀπό τά ἐνδύματα τοῦ ἁγίου, τό ἱμάτιο, εἶναι βαθυκόκκινο. Μιά χρωματική ὑπόμνηση τοῦ αἵματος πού ἔχυσε γιά τόν Χριστό μέ τό πολυώδυνο μαρτύριό του.


Πέρα ἀπό τό χρῶμα ἐντύπωση προκαλεῖ και ὁ ἀγριεμένος δράκοντας πού προσπαθεῖ να ἐπιτεθεῖ ἐναντίον τοῦ ἁγίου ἤ τῆς βασιλοπούλας.

 Κάνει συσπάσεις τοῦ σώματός του. Ἀνοίγει τό στόμα του γιά νά καταβροχθίσει τούς ἀθώους.

Τυλίγει μέ τήν οὐρά του τό πόδι τοῦ ἀλόγου, πάνω στό ὁποῖο κάθεται ὁ ἅγιος καβαλάρης. Ἀλλ’ εἰς μάτην!

Γιατί τό κοντάρι τοῦ ἁγίου ἔχει πέσει μέ δύναμη στό στόμα του καί τοῦ ἔχει καταφέρει καίριο καί θανάσιμο πλῆγμα! Μια εἰκονική ἐξιστόρηση τοῦ μεγάλου θαύματος πού ἐπετέλεσε ὁ ἅγιος.

Ἐκεῖ, ἔξω ἀπό τήν πόλη Ἀλαγία. Στή λίμνη. Ἐκεῖ πού ἐνεφώλευε ἕνας δράκοντας φοβερός και κάθε μέρα ἐξερχόμενος ἀπό τήν φωλιά του κατεσπάρασσε ὅποιον ἄνθρωπο ἤ ζῶο βρισκόταν ἐκεῖ κοντά. Γι’ αὐτό καί οἱ κάτοικοι τῆς πόλεως ἀποφάσισαν νά τοῦ δίνουν ἕνα παιδί κάθε μέρα γιά να ἀφήνει ἀπείραχτους τούς ἀνθρώπους πού διέρχονταν ἀπό ἐκεῖ.

Κάποτε ἦρθε καί ἡ σειρά τῆς κόρης τοῦ ἄρχοντα νὰ δοθεῖ τροφή στό ἀδηφάγο θηρίο. Ὁ ἄρχοντας ἀντέδρασε. Ἀλλά ἐξαίρεση δέν γινόταν γιά κανέναν. Κι ἐνῶ οἱ κάτοικοι παρατηροῦσαν ἀπό τά τείχη τῆς πόλεως τήν ἐπερχόμενη «τύχη» τῆς μικρῆς κοπέλας, καταφθάνει προνοίᾳ Θεοῦ ὁ ἅγιος Γεώργιος. Μόλις ἔχει ἐπιστρέψει ἀπό μια ἐκστρατεία. Ξεπεζεύει ἀπ’ τό ἄλογό του γιά νά πιεῖ νερό. Ἔντρομη ἡ βασιλοπούλα τοῦ διηγεῖται τό μαρτύριο τῆς πόλης της και τή δική της ἀγωνία. Ἀτρόμητος ὁ ἅγιος καταφέρνει νά σκοτώσει τόν δράκοντα. Ἡ πράξη του ἐνθουσιάζει τους κατοίκους καί ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα νά βαπτισθοῦν ὅλοι τους χριστιανοί.

Στήν εἰκόνα ἱστορεῖται καί ἡ βασιλοπούλα με κόκκινο ἔνδυμα. Ἐδῶ ὅμως ἡ χρήση τοῦ κόκκινου χρώματος ἔχει ἄλλο συμβολισμό. Δέν ὑποδηλώνει τό μαρτύριο, ἀλλά τή βασιλική της καταγωγή. Ἡ εἰκονική ἀναπαράσταση τοῦ θαύματος δεν διασώζει ἁπλῶς τό θαυμαστό γεγονός. Διδάσκει.
Μιλᾶ εὔγλωττα γιά τήν ἀνταπόκριση τοῦ ἁγίου σέ ὅποιο αἴτημά μας. «Γοργό» τόν ἀποκαλεῖ σε κάποια ἄλλη εἰκόνα ὁ ἁγιογράφος. Γιατί μόλις τον ἐπικαλεσθοῦμε, καταφθάνει βοηθός μας.

Μέ σαγηνεύει τό γαλήνιο βλέμμα τοῦ ἁγίου. Δέν συνάδει μέ τήν ἔνταση τῆς σκηνῆς. Ἡ βυζαντινή τέχνη δέν ἐγκλωβίζεται στήν ἀποτύπωση ἐκφράσεων καί συναισθημάτων μιᾶς στιγμῆς. Ἐκφράζει ἕνα βάθος, πού ὑπερβαίνει τή στιγμή.

Παρόλη τήν ἐπικίνδυνη μονομαχία του μέ τον φοβερό δράκοντα, ἡ ἔκφραση τοῦ προσώπου του ἀκτινοβολεῖ τή χάρη τοῦ Θεοῦ πού κατοικεῖ στούς «πραεῖς». Τό γαλήνιο ὕφος τοῦ προσώπου του διδάσκει ὅτι τά θαύματα, τίς θεραπεῖες, τις διασώσεις ἀπό τούς κινδύνους πού πραγματοποιοῦν οἱ ἅγιοι, τά ἐνεργεῖ ὁ Θεός δι’ αὐτῶν και αὐτοί εἶναι ἁπλῶς φορεῖς τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ γιά ὅλους «τούς ἐν περιστάσει ὄντας» καί ἐπικαλουμένους τήν ἄνωθεν βοήθεια.

Γι’ αὐτό καί ὁ ἅγιος οὔτε δράκοντα φοβήθηκε οὔτε κοπίασε γιά νά τόν θανατώσει, διότι ἐσωτερικά τόν ἐνεδυνάμωνε ἡ θεία Χάρις. Αὐτή πού ἀποτυπώνεται στήν ἤρεμη μορφή του. Στήν εἰκόνα ἱστορεῖται καί μιά ἄλλη μορφή, πού συνιππεύει μετά τοῦ μεγαλομάρτυρος. Πρόκειται γιά τόν γιό μιᾶς χήρας ἀρχόντισσας ἀπό τή Μυτιλήνη.

 Ὁ χρόνος συμπτύσσεται, ὅπως συμβαίνει πολλές φορές στή βυζαντινή εἰκονογραφία, κι ἕνα ἄλλο θαῦμα τοῦ ἁγίου ἀπεικονίζεται.

orthmad.gr